معرفى اجمالى
«مسائل معاصرة في فقه القضاء» تأليف آيت الله سيد محمد سعيد طباطبايى حكيم است كه در آن برخى سؤالات و استفتائات در مورد مباحث مرتبط با قضاء اسلامى به شيوه‌اى تحليلى پاسخ داده شده است.
مؤلف، بدون مقدمه وارد مسائل فقهى مربوط به قضاء شده و احكام مجازات مجرمان و قواعد شرعى مربوط به قضاوت را بررسى مى‌نمايد.
انگيزه تأليف
نظر به اهميت مسائل اجتماعى در اسلام به ويژه بحث قضاى اسلامى و به علت ارتباط بحث قضاء با مباحث حكومت اسلامى نگارنده به پاسخ سؤالات مهمى در اين رابطه پرداخته تا مسائل مبتلى‌به در باب قضا را براى مقلدين خود تبيين نمايد.
ساختار
نوشتار حاضر به صورت پرسش و پاسخ تنظيم شده و استفتائات مختلف مردم با استفاده از ادله فقهى پاسخ داده شده است.
گزارش محتوا
از ابتداى اين نوشتار سؤالات فقهى در زمينه‌هاى مختلف قضاى اسلامى مطرح و پاسخ اين سؤالات نيز ارائه شده است.
پرسش و پاسخ‌ها بيشتر ناظر به مسائل روز قضا بوده و مسائل مستحدثه فقهى را شامل مى‌شود.
برخى از مهم‌ترين سؤالات و استفتائات فقهى مطرح شده عبارتند از:
احكام بلوغ شرعى و سن بلوغ در مورد مجازات شخص مجرم، تخفيف مجازات براى شخص غير بالغ و ميزان اجازه حاكم اسلامى در اين زمينه، احكام ديه زن مقتول و ميزان ولايت اولياى دم در اين رابطه، نصف بودن ديه زنان نسبت به مردان، ميزان ديه قطع عضو زنان نسبت به مردان، ديه زنان در ماه‌هاى حرام سال، حكم عمل كردن قاضى به علم خود و موارد جواز و عدم جواز آن، سقوط يا عدم سقوط حد براى شخصى كه مرتكب گناه منجر به حد شده، ميزان قدرت حاكم براى عفو مجازات مجرمان، احكام مربوط به رجم (سنگ‌سار) و كيفيت آن، احكام و فروع مربوط به قصاص و موارد سقوط آن، احكام مربوط به اجراى حدود و تعزيرات توسط حاكم اسلامى، احكام مربوط به حبس و اختيارات قاضى و حكومت اسلامى در اين باره، ادعاى اعسار از سوى جانى و راه‌هاى اثبات آن، ديه قتل يك غير مسلمان يا مسلمان منحرف مانند بهائيان، كيفيت مجازات مجرم در حرم (مكه و بيت الله الحرام)، كيفيت مجازات مجرم مريض، كيفيت مجازات انواع سارقين، احكام دفاع از مال، جان و ناموس و ارتكاب قتل در چنين شرايطى، احكام معامله كردن با مجرمين و افراد محدور الدم، احكام مربوط به اختلافات زن و شوهر و فروع مرتبط به آن و مباحث متفرقه‌اى در باره اجراى احكام قضا توسط دولت اسلامى. منابع مورد استفاده نويسنده در پاورقى كتاب و فهرست تفصيلى مندرجات، در پايان آن آمده است.
